چرا نرخ تولد و مرگ در کشورهای توسعه یافته در حال تغییر است؟
نرخ تولد، در کشورهای توسعهیافته عموما به دلایل متعددی از جمله نرخ پایین باروری، بالا رفتن سن ازدواج و به دنیا آوردن فرزندان و افزایش سطح فرهنگ و تحصیلات و مشارکت اقتصادی زنان، در حال کاهش است. همچنین نرخ مرگ نیز به دلیل بهبود خدمات بهداشتی و امید به زندگی بالاتر، نسبتاً پایین است، و از طرفی با مواجه پیری جمعیت در این کشورها نرخ مرگ درحال افزایش کندی است.
لازم به ذکر است، دسترسی به داده ها و آمارهای جمعیتی یک کشور نیازمند یک دانش و تخصص ویژه ای است. در این زمینه، شرکتهای آماری معتبر مانند "اس دیتا"در ایران، با ارائه دادههای جامع و آنالیز داده ها، به دولتها و سازمانها کمک میکنند تا با کمک این اطلاعات ارزشمند تصمیمگیریهای هوشمندانهتری اتخاذ کرده و برنامههای مناسبی برای آینده جمعیتی کشور طراحی کنند.
داشبوردهای جمعیتی طراحی شده توسط تیم متخصص و حرفه ای، یکی از محصولات هوشمند شرکت "اس دیتا" می باشد.
به زبانی ساده، نرخ تولد به تعداد نوزادانی که در یک سال، در بین هر 1000 نفر از جمعیت یک کشور به دنیا میآیند اشاره دارد. برای مثال، اگر یک کشور 1000 نفر جمعیت داشته باشد و در یک سال 10 نوزاد متولد شود، نرخ تولد آن کشور 10 می شود.
نرخ مرگ هم یعنی تعداد افرادی که در یک سال، در بین هر 1000 نفر از جمعیت میمیرند. اگر در همان کشور با 1000 نفر جمعیت، در یک سال 8 نفر فوت کنند، نرخ مرگ 8 است. این اعداد به ما نشان میدهند که در یک جامعه چه تعداد نوزاد متولد میشود و چه تعداد نفر فوت میکنند.
نرخ تولد در کشورهای توسعه یافته پایین است. این پدیده به دلایل رشد عوامل اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی رخ داده است اما مشکلی که این کشورها در پیش رو دارند مواجه با پیری جمعیت است. در ادامه به شرح عوامل دخیل در کاهش این نرخ می پردازیم.
سطح بالای آموزش و شغلیابی: در این کشورها افراد راحت تر به تحصیل می پردازند. رشد سواد در زنان باعث شده آنان بیشتر علاقه به اشتغال داشته باشند تا ازدواج و فرزندآوری.
دسترسی به خدمات بهداشتی عالی: برنامه ریزی های تنظیم خانواده این کشورها، باعث شده زنان آگاه به روش های پیشگیری از بارداری باشند و حتی در مورد تعداد و زمان فرزند آوری خود برنامه ریزی داشته باشند.
تغییر در فرهنگ: این موضوع منجر شده که خانواده ها تمایل به داشتن خانواده های کوچک تر داشته باشند و بیشتر به فکر بالا رفتن کیفیت زندگی و مستقل بودن هستند.
نرخ مرگ در کشورهای توسعهیافته معمولاً پایینتر از کشورهای در حال توسعه است. بیماریهای قلبی، سرطان، و سکته مغزی از اصلیترین دلایل مرگومیر در این کشورها هستند. افراد در این کشورها تا 80 سال عمر میکنند.
در کشور ژاپن سن امید به زندگی 84 سال است. و این به دلیل دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی، سطح بالای آموزش، استانداردهای بالاتر زندگی، و پیشرفتهای علمی و پزشکی است. اما این نرخ به تدریج به دلیل پیری جمعیت در حال افزایش است. در ادامه به توضیح دلایل و عوامل مؤثر بر نرخ مرگ در این کشورها میپردازیم.
افزایش امید به زندگی: افزایش امید به زندگی نتیجه بهبود خدمات بهداشتی، تغذیه مناسب، پیشگیری و درمان بیماریها، و سطح بالای زندگی است.
پیری جمعیت: مهمترین عامل در بالا رفتن نرخ مرگ در کشورهای توسعه یافته است. افراد سالمند به دلیل امراضی مثل سرطان و بیماری های قلبی و دیابت از دنیا می روند.
پیشرفتهای پزشکی و کاهش بیماریهای واگیردار: کشورهای توسعهیافته در مقابله با بیماریهای واگیردار و عفونی موفقیت زیادی داشتهاند. واکسیناسیون، بهداشت بهتر، و دسترسی به درمانهای پزشکی باعث شده تا این کشورها نرخ مرگ ناشی از بیماریهای واگیردار را کاهش دهند.
تغییر در سبک زندگی: در کشورهای توسعه یافته به دلیل افزایش فرهنگ درست زندگی کردن و تغذیه های مناسب و استفاده نکردن از دخانیات و مشروبات الکلی نرخ مرگ کاهش یافته است.
در بسیاری از کشورهای توسعهیافته، نرخ مرگ نزدیک به نرخ تولد یا حتی بالاتر از آن است، که به کاهش جمعیت طبیعی منجر میشود. لیست کشورهای زیر به طور تصادفی انتخاب شده اند. این آمارها توسط بانک جهانی در سال 2022 تایید و
ارائه شده است.
1. ایالات متحده آمریکا (United States)
2. آلمان (Germany)
3. ژاپن (Japan)
4. کانادا (Canada)
5. کره جنوبی (South Korea)
کشورهای توسعهیافته به کشورهایی اطلاق میشود که دارای اقتصاد قوی، سطح بالای زندگی، دسترسی گسترده به خدمات بهداشتی و آموزشی، و زیرساختهای پیشرفته هستند. در مقابل، کشورهای در حال توسعه کشورهایی هستند که هنوز در حال رشد اقتصادی و بهبود زیرساختهای خود بوده و معمولاً با چالشهایی مانند نرخ بالای فقر، دسترسی محدودتر به خدمات بهداشتی و آموزشی، و استانداردهای پایینتر زندگی روبرو هستند.
کشورهای در حال توسعه همچنان نرخ تولد بالا و نرخ مرگ بیشتر دارند، اما با بهبود وضعیت بهداشتی و دسترسی به مراقبتهای پزشکی، این شکاف در حال کاهش است.به طور کلی، کشورهای توسعهیافته از نظر کیفیت زندگی و دسترسی به منابع اساسی در وضعیت بهتری نسبت به کشورهای در حال توسعه قرار دارند.
نرخ تولد در ایران رو به کاهش است. این کاهش میتواند در بلندمدت باعث تغییرات جمعیتی ایران شود. دولت ایران اخیراً سیاستهایی را برای تشویق به افزایش نرخ تولد و باروری، از جمله ارائه تسهیلات مالی و مشوقهای حمایتی، آغاز کرده است. در ادامه به امار و ارقام نرخ تولد طی دهه های گذشته نگاه می کنیم.
تحلیل داده های جمعیتی توسط شرکت های آماری نظیر "اس دیتا" به پیشبینی روندهای آتی جمعیت کمک میکنند. برای مثال، با تحلیل الگوهای فعلی تولد نوزادان ، مرگ و مهاجرت، میتوان پیشبینی کرد که جمعیت کشور در دهههای آینده به چه سمتی حرکت خواهد کرد. این پیشبینیها به برنامهریزیهای بلندمدت برای تامین منابع و خدمات ضروری برای جمعیت کمک میکند. دولت میتواند برنامههای اقتصادی و اجتماعی مناسبی برای حمایت از خانوادهها تدوین کند.
این شامل برنامههای مسکن، مراقبت از کودکان، دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی و همچنین حمایتهای مالی برای خانوادههای کمدرآمد میشود. دادههای دقیق به شناسایی مناطق و گروههایی که بیشتر نیازمند این حمایتها هستند، کمک میکند. تحلیل دادههای جمعیتی یکی از ابزارهای کلیدی در درک روندهای جمعیتی و تدوین سیاستهای مؤثر برای افزایش نرخ تولد در ایران است.
شرکت ما "اس دیتا" میتواند با ارائه تحلیلهای دقیق و دادههای آماری قابلاعتماد، از پیش بینی جمعیت در سال های آتی به بهبود وضعیت جمعیتی کشور کمک کرده و از چالشهای آینده جلوگیری کنند.