در انواع روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها، یکی از مراحل اصلی، جمعآوری دادهها است. در این مرحله، نمونهای از جامعه (مجموعهی کلی دادهها) انتخاب میشود که برای تحلیل و بررسی استفاده میشود. روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها به شیوههای مختلفی صورت میگیرد که در ادامه به برخی از این روشها اشاره میکنیم.
انواع روشهای نمونه گیری
در این بخش به بررسی انواع روشهای نمونه گیری پرداخته و آن را به شما معرفی میکنیم.
در این روش، هر عضو در جامعه دارای فرصت یکسانی برای انتخاب شدن به عنوان نمونه است. برای انتخاب نمونه، لیستی از اعداد تصادفی بین 1 و تعداد کل آیتمهای جامعه تولید میشود و سپس آیتمهایی که با شماره تصادفی انتخاب شدهاند، به عنوان نمونه انتخاب میشوند. این روش به عنوان یکی از روشهای پایهای نمونهگیری در تحلیل دادهها مورد استفاده قرار میگیرد.
در این روش، نمونه به صورت تصادفی از یک یا چند سطح از جامعه انتخاب میشود. برای مثال، ابتدا از بین استانهای یک کشور، استانهایی که به عنوان مرکزی انتخاب میشوند را انتخاب کرده و سپس از هر استان، یک شهر به صورت تصادفی انتخاب میشود.
در این روش، نمونهها به صورت متوالی و با فاصلهی یکسان از یکدیگر انتخاب میشوند. برای مثال، اگر فرض کنیم که میخواهیم از یک جامعه با 1000 نفر نمونهای با اندازه 100 را انتخاب کنیم، میتوانیم با انتخاب یک عضو به صورت تصادفی به عنوان نمونه ابتدایی، سپس با فاصلهی 10 عضوی، نمونههای بعدی را انتخاب کنیم.
در این روش، جامعه به چندین خوشه تقسیم میشود و سپس از هر خوشه، نمونهای به صورت تصادفی انتخاب میشود. این روش در مواردی که جامعه به صورت طبیعی به چندین زیرگروه تقسیم میشود، مفید است.
در این روش، از دو یا چند روش نمونهگیری مختلف برای جمعآوری نمونه استفاده میشود. برای مثال، میتوان در ابتدا از روش نمونهگیری تصادفی ساده برای انتخاب بخشی از جامعه استفاده کرده و سپس درون بخش انتخاب شده، با استفاده از نمونهگیری خوشهای، نمونههای دیگری را جمعآوری کرد.
در این روش، نمونهها بر اساس فاکتورهایی نظیر سن، جنسیت، شغل و ... انتخاب میشوند. این روش در مواردی که نمونه باید با جامعه در مورد یک یا چند متغیر تفاوت داشته باشد، مورد استفاده قرار میگیرد.
در انواع روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها، روشهای انتخاب نمونه به شیوههای مختلفی انجام میشود که به مواردی که ممکن است در برابر آنها برخورد کنید، اشاره میکنیم:
در این روش، نمونهها از یک فهرست از جامعه انتخاب میشوند. این روش در مواردی که اطلاعات دقیق در مورد جامعه وجود دارد، مورد استفاده قرار میگیرد.
در این روش، نمونهها بر اساس کوتاهی یا نواقصی که در جامعه وجود دارد، انتخاب میشوند. این روش میتواند در مواردی که نمونهگیری تصادفی ممکن نیست، مفید باشد.
در این روش، نمونهها بر اساس محدودهای که برای آنها تعیین شده است، انتخاب میشوند. به عنوان مثال، ممکن است برای انتخاب نمونه از جامعه، افراد با سن بین 20 تا 30 سال مورد نظر باشند.
در این روش، نمونهها بر اساس توافقی که با اعضای جامعه بر سر انتخاب نمونه صورت گرفته است، انتخاب میشوند. این روش ممکن است در مواردی که اعضای جامعه بر سر انتخاب نمونه صورت گرفته است، انتخاب میشوند. این روش ممکن است در مواردی که اعضای جامعه علاقهمند به شرکت در تحقیقات هستند و یا برای انجام تحقیقات دسترسی به اعضای جامعه با مشکل مواجه هستید، مورد استفاده قرار بگیرد.
این روش در راستای انواع روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها صورت میگیرد.
در این روش، نمونهها بر اساس شباهت با یکدیگر انتخاب میشوند. برای مثال، ممکن است در یک تحقیق در مورد نظرات افراد درباره یک محصول، افرادی که در نظراتشان از کلماتی مانند "عالی" و "فوقالعاده" استفاده کردهاند، به عنوان نمونه انتخاب شوند.
در این روش، نمونهها بر اساس تجربهی پژوهشگر در مورد جامعه انتخاب میشوند. این روش در مواردی که پژوهشگر با جامعه آشناست و یا پیشفرضهایی درباره جامعه دارد، مورد استفاده قرار میگیرد.
همچنین، نحوهی انتخاب نمونه بسته به نوع تحقیق، هدف تحقیق، نوع دادهها و استفاده از نتایج تحقیق متفاوت است. برای مثال، در تحقیقات کمی، نمونهای از جامعه انتخاب میشود که بتوان با استفاده از آن به نتایج کمی دست یافت. اما در تحقیقات کیفی، نمونهای از جامعه انتخاب میشود که بتوان با استفاده از مطالعهی دقیق آن به فهم عمیقتری از رویداد یا پدیدهی مورد نظر دست یافت.
هر یک از روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها، مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب روش مناسب بسته به موارد مختلف، بهترین نتایج را به دنبال خواهد داشت.
در تحقیقات کیفی، انواع روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها، میتواند بسیار کاربردی باشد.
در تحقیقات کیفی، نمونهگیری برای جمعآوری دادههای کیفی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این نوع تحقیقات، هدف اصلی، فهم عمیقتر از رویداد، پدیده یا موضوعی خاص است، به همین دلیل یافتن نمونهای از جامعه که بتواند به فهم بهتر از موضوع کمک کند، بسیار مهم است. برخلاف تحقیقات کمی که از روشهای نمونهگیری تصادفی بیشتر استفاده میکنند، در تحقیقات کیفی، روشهای نمونهگیری متفاوتی برای انتخاب نمونه وجود دارد. در ادامه به برخی از روشهای نمونهگیری در تحقیقات کیفی اشاره میکنیم:
در این روش، نمونهها بر اساس خصوصیات خاصی که مورد نظر پژوهشگر است، انتخاب میشوند. به عنوان مثال، در یک مطالعه درباره زندگی خانوادگی، پژوهشگر ممکن است برای جمعآوری دادهها، از طریق انتخاب خانوادههایی با فرزندان کوچک استفاده کند.
در این روش، نمونهها بر اساس شباهت با یکدیگر انتخاب میشوند. به عنوان مثال، در یک مطالعه درباره تجربهی بیماران در بیمارستان، پژوهشگر ممکن است برای جمعآوری دادهها، از طریق انتخاب بیمارانی با وضعیت بیماری مشابه استفاده کند.
در این روش، نمونهها بر اساس تعاملاتی که با دیگران در یک محیط خاص دارند، انتخاب میشوند. به عنوان مثال، پژوهشگر ممکن است برای جمعآوری دادهها در مورد رفتار مشتریان در یک فروشگاه، از طریق انتخاب مشتریانی که در کنار هم در یک قسمت از فروشگاه قرار دارند، استفاده کند.
در این روش، پژوهشگر از طریق افرادی که با آنها ارتباط دارد، به افراد دیگر معرفی میشود و از طریق این زنجیره، نمونهها انتخاب میشوند. به عنوان مثال، در یک مطالعه درباره تجربهی افرادی که مبتلا به یک بیماری خاص هستند، پژوهشگر ممکن است از طریق همکاران پزشکی خود، به افراد دیگر معرفی شود و با استفاده از این روش، نمونهها جمعآوری شوند.
مصاحبه یکی از روشهای مهم جمعآوری دادههای کیفی است. در این روش، پژوهشگر با افرادی که مورد بررسی قرار گرفتهاند، مصاحبه میکند و از طریق پرسشهایی که مطرح میکند، دادههای مورد نیاز را جمعآوری میکند.
در روش مشاهده، پژوهشگر به صورت مستقیم رفتار و عملکرد افراد یا گروههای مختلف را مشاهده میکند و دادههای مورد نیاز را جمعآوری میکند. این روش معمولاً برای مطالعه رفتار و عملکرد در محیطهای طبیعی مانند مدارس، بیمارستانها و فروشگاهها استفاده میشود.
در گفتگوی گروهی، یک گروه از افراد با هم درباره یک موضوع خاص گفتگو میکنند. پژوهشگر میتواند این گفتگو را ضبط کند و از طریق تحلیل محتوای آن، دادههای مورد نیاز را جمعآوری کند.
در این مقاله و مطلب درباره انواع روشهای نمونهگیری و انتخاب نمونه در تحلیل دادهها صحبت شد. مهمترین موضوع این است که شما با انواع روشها به شکلی آشنا شوید. همچنین از آنها استفاده کنید. برای مطالعه اطلاعات بیشتر به وبسایت اس دیتا مراجعه کنید.