آیا نقطه اشتراکی بین علم داده و هوش مصنوعی وجود دارد؟

در ابتدا وقتی صحبت از علم داده و هوش مصنوعی می شود به نظر می آید که این دو حوزه با هم هیچ ربطی ندارند اما در واقع داده و هوش مصنوعی مکمل یکدیگر هستند و هر چه زمان جلوتر می رود این اتحاد گسترده تر می شود و تکامل می یابد. 

در حقیقت، می‌توان گفت که علم داده و هوش مصنوعی دو روی یک سکه‌اند یعنی داده ها  پایه و اساسی برای هوش مصنوعی فراهم می کنند و به ماشین ها این امکان را می دهند تا یاد بگیرند و تصمیم گیری های هوشمندانه اتخاذ کنند. و از طرف دیگر، هوش مصنوعی با اتوماتیک کردن فرآیندهای پیچیده و شناسایی الگوهای پنهان در داده‌های انبوه، به تحلیلگران علم داده این امکان را می‌دهد که سریع‌تر و دقیق‌تر به مفاهیم باارزش دست پیدا کنند. 

 شرکت دانش بنیان "اس دیتا" که به عنوان مرجع علوم داده در ایران معرفی می شود توانسته است با بهره گیری از تخصص مدیران و کارشناسان با تجربه خود، راه‌حل‌های پیشرفته‌ای را در زمینه تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی ارائه دهد. این شرکت با ترکیب تکنولوژی نوین و دانش روز دنیا این صلاحیت را دارد که به صنایع، سازمان ها و کسب و کارها کمک کند تا سهم بازار خود را با پیش بینی های آینده، قیمت گذاری های هوشمندانه و تحلیل رفتار مشتری افزایش دهند. 

علم داده چیست؟

قبل از این که به شباهت بین علم داده و هوش مصنوعی پی ببریم بهتر است به تعریف آن ها بپردازیم. علم داده یعنی استفاده از روش‌ها، الگوریتم‌ها و تکنیک‌ها برای خارج کردن اطلاعات و الگوها از داده‌ها. هدف اصلی علم داده این است که داده‌های خام را تجزیه و تحلیل کند و از آن‌ها مفاهیم مفید و تصمیمات بهتری بگیرد. و به زبانی ساده تر، علم داده یعنی استفاده از اطلاعات موجود (مثل اعداد و داده‌ها) برای پیدا کردن الگوها و جواب به سوالات مختلف. علم داده به ما کمک می‌کند تا از داده‌ها بفهمیم چه چیزی در حال رخ دادن است و چگونه می‌توانیم بهترین تصمیم‌ها را بگیریم.

هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence یا AI) به عنوان شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است که به طراحی و توسعه سیستم‌هایی می‌پردازد که قادر به انجام وظایفی هستند که معمولاً نیازمند به هوش انسانی می باشند. این سیستم‌ها از الگوریتم‌ها، مدل‌ها و تکنیک‌های یادگیری ماشین، یادگیری عمیق، پردازش زبان طبیعی و بینایی کامپیوتری برای شبیه‌سازی توانایی‌های شناختی انسان مثل درک، یادگیری، استدلال، تصمیم‌گیری و حل مسائل استفاده می‌کنند.

رابطه بین هوش مصنوعی با علوم داده

رابطه بین هوش مصنوعی (AI) و علم داده به طور خاص و عمده در این است که هر دو از داده‌ها برای استخراج الگوها، تحلیل اطلاعات و تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند. در حقیقت، شباهت بین علم داده و هوش مصنوعی نشان می دهد که این دو حوزه مکمل هم می باشند که در بیشتر موارد به یکدیگر وابسته‌اند و همکاری میان آن‌ها برای بهبود نتایج به دست آمده از تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه، ضروری است.

1. داده ها به عنوان پیش‌نیاز هوش مصنوعی

هوش مصنوعی به توسعه سیستم‌هایی می‌پردازد که می‌توانند تصمیم‌گیری کنند، یاد بگیرند و به طور خودکار وظایف خاصی را انجام دهند. برای این کار، هوش مصنوعی نیاز به داده‌های بزرگ یا بیگ دیتا و دقیق دارد تا مدل‌ها و سیستم‌ها بتوانند آموزش ببینند و پیش‌بینی‌های هوشمندانه انجام دهند. علم داده با جمع‌آوری، پردازش، تمیزکاری و مدل‌سازی داده‌ها، نتایج آماده‌شده را برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی فراهم می‌آورد.

2. یادگیری ماشین (Machine Learning) به عنوان پل ارتباطی

یادگیری ماشین یکی از زیرمجموعه‌های اصلی هوش مصنوعی می باشد و به ماشین‌ها این امکان را می‌دهد که از داده‌ها یاد بگیرند و بدون نیاز به برنامه‌نویسی دقیق، تصمیم‌گیری کنند. در این فرایند، علم داده با آماده‌سازی داده‌ها که شامل تمیز کردن، پردازش، ویژگی‌سازی و تقسیم داده‌ها به مجموعه‌های آموزشی و آزمایشی می شود به مدل‌های یادگیری ماشین کمک می‌کند تا بهترین مدل‌ها برای حل مسئله های مختلف پیدا شود. به عبارت دیگر، علم داده به عنوان پایه‌گذار فرآیند یادگیری ماشین معرفی می شود و بدون داده‌های آماده و تجزیه و تحلیل‌شده، فرآیند یادگیری ماشین در هوش مصنوعی نمی‌تواند به درستی انجام شود.

3. داده‌کاوی (Data Mining) و خارج سازی الگوها

علم داده با به کار گیری از تکنیک‌های داده‌کاوی برای شناسایی الگوها و رابطه های پنهان در داده‌ها عمل می‌کند. این الگوها و اطلاعات استخراج‌شده می‌توانند به هوش مصنوعی کمک کنند تا تصمیم هوشمندانه‌تری بگیرد. به عنوان مثال، در کاربردهایی مثل تشخیص تقلب، داده‌کاوی می‌تواند به شناسایی رفتارهای غیر عادی کمک کند و هوش مصنوعی می‌تواند از این اطلاعات برای شبیه‌سازی تصمیمات خودکار استفاده کند.

4. تحلیل پیش‌بینی و بهبود تصمیم‌گیری خودکار

در هوش مصنوعی، سیستم‌ها از داده‌ها برای پیش‌بینی وضعیت‌ هر شاخصی در آینده استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، مدل‌های پیش‌بینی در هوش مصنوعی می‌توانند پیش‌بینی‌هایی درباره‌ی رفتار مشتریان، پیش‌بینی روند بازار یا حتی پیش‌بینی جمعیت و نیازهای آینده تولید انجام دهند. علم داده در این حوزه با تجزیه و تحلیل داده‌های تاریخی و استخراج ویژگی‌های موثر، به مدل‌های هوش مصنوعی کمک می‌کند تا پیش‌بینی‌های دقیق‌تری انجام دهند.

5. بهینه‌سازی و اتوماسیون

علم داده و هوش مصنوعی می‌توانند در بهینه‌سازی فرآیندها و اتوماسیون وظایف پیچیده همکاری کنند. به عنوان مثال، در فرآیندهای تولید، علم داده می‌تواند از داده‌های سنسورها و تولید برای تحلیل عملکرد استفاده کند، در حالی که هوش مصنوعی می‌تواند بر اساس این تحلیل‌ها تصمیمات خودکار برای بهبود فرآیند تولید بگیرد.

6. یادگیری عمیق (Deep Learning)

مدل‌های پیشرفته‌ی هوش مصنوعی مانند یادگیری عمیق (Deep Learning) به شدت به داده‌های زیاد و پیچیده وابسته هستند. علم داده با پردازش داده‌های خام، انتخاب ویژگی‌ها و آماده‌سازی داده‌ها برای آموزش شبکه‌های عصبی پیچیده (Deep Neural Networks) این امکان را فراهم می کند که مدل‌های هوش مصنوعی بتوانند از داده‌های زیادی یاد بگیرند و نتایج بهینه‌تری ارائه دهند. و این دقیقا گزینه ای است که وابستگی و شباهت علم داده و هوش مصنوعی را آشکار می کند.

7. خودکارسازی و تحلیل پیشرفته

در نهایت، هوش مصنوعی با بهره گیری از مدل‌های پیشرفته می‌تواند تحلیل‌های پیچیده را به صورت خودکار انجام دهد. علوم داده به عنوان منبع اطلاعاتی اولیه، به این سیستم‌ها کمک می‌کند تا از داده‌ها برای یادگیری و تصمیم‌گیری‌های خودکار بهره ببرند. به عنوان مثال، در سیستم‌های شناسایی تصویر، علم داده می‌تواند به پردازش و تحلیل تصاویر کمک کند و هوش مصنوعی می‌تواند از این داده‌ها برای شناسایی اشیاء یا اشخاص در تصاویر استفاده کند.

شباهت های بین علم داده و هوش مصنوعی در چیست؟

اگرچه علوم داده و هوش مصنوعی در نگاه اول ممکن است کاملاً متفاوت به نظر برسند، اما ارتباط عمیق این دو در انقلابی که در فرآیندهای صنعتی و علمی وجود آورده اند امری غیر قابل انکار است. 

• هر دو به داده‌ها وابستگی دارند
  علم داده و هوش مصنوعی هر دو برای کار کردن نیازمند به داده هستند. علم داده از داده‌ها برای تحلیل و پیدا کردن الگوها استفاده می‌کند، در حالی که هوش مصنوعی از داده‌ها برای آموزش به ماشین‌ها و انجام وظایف هوشمندانه استفاده می‌کند.

• مثال: فکر کنید شما می‌خواهید پیش‌بینی کنید که در ماه آینده چه محصولاتی بیشتر فروش خواهند رفت. علم داده از داده‌های فروش گذشته استفاده می‌کند تا این پیش‌بینی را انجام دهد، در حالی که هوش مصنوعی می تواند از همین داده‌ها برای آموزش سیستم‌های هوشمند استفاده کند که به طور اتوماتیک پیش‌بینی‌های دقیق‌تری انجام دهند.

• یادگیری از داده‌ها پایه اصلی آنهاست 
  علوم داده و هوش مصنوعی از الگوریتم‌های یادگیری برای تحلیل داده‌ها و گرفتن تصمیمات استفاده می‌کنند. در علم داده، این یادگیری به طور تحلیل‌های آماری و مدل‌سازی است، در حالی که در هوش مصنوعی، ماشین‌ها می‌آموزند تا خودشان تصمیم بگیرند و کارهایی را انجام دهند.
   

• مثال: در علم داده، امکان دارد الگوریتمی برای تحلیل فروش یک محصول استفاده شود تا به شما بگوید کدام روزها بیشترین فروش را داشته‌اید. در هوش مصنوعی، سیستم می‌تواند به طور خودکار این الگوریتم‌ها را بهبود داده و حتی پیشنهادات جدید برای فروش به شما بدهد.

• به کار گیری از الگوریتم‌ها و مدل‌ها
  هر دو حوزه از الگوریتم‌ها و مدل‌ها برای پردازش داده‌ها و ایجاد پیش‌بینی استفاده می‌کنند. در علم داده، مدل‌ها به شما کمک می‌کنند که الگوها و روندها را شناسایی کنید، در حالی که در هوش مصنوعی، مدل‌ها به ماشین‌ها این امکان را می‌دهند که خودشان یاد بگیرند و پیش‌بینی کنند.
   

• مثال: در علم داده، ممکن است مدلی برای تجزیه و تحلیل روند فروش ایجاد کنید. در هوش مصنوعی، ماشین می‌تواند یاد بگیرد که بر اساس این داده‌ها چه تصمیماتی باید بگیرد، مثلاً قیمت‌گذاری رقابتی یا پیشنهاد محصول.

• بهبود تصمیم گیری هدف مشترکشان است
  هدف نهایی هر دو حوزه کمک به سازمان ها برای گرفتن تصمیمات بهتر است. در علم داده، این تصمیمات بر اساس تحلیل داده‌ها گرفته می‌شوند، در حالی که در هوش مصنوعی، سیستم‌های هوشمند قادرند خودشان تصمیمات خود را بگیرند.
   

• مثال: علم داده می‌تواند به شما بگوید کدام محصول پرفروش‌تر است، در حالی که هوش مصنوعی می‌تواند به طور خودکار قیمت این محصولات را بهینه کند تا سود بیشتری کسب کنید.

و در آخر: اس دیتا شرکت علوم داده و هوش مصنوعی

"اس دیتا" یک شرکت پیشگام در زمینه علوم داده و هوش مصنوعی در ایران است که قادر به ارائه محصولات هوشمند و خدماتی ارزنده است که پایه و اساس آن‌ها بر تحلیل داده‌های پیشرفته و الگوریتم‌های هوش مصنوعی استوار می‌باشد. هدف مجموعه ما "اس دیتا" ارتقای سازمان ها، صنایع و کسب و کارها در کشور می باشد و همواره در تلاش هستیم تا با ارائه راه حل های مبتنی بر داده به رفع چالش ها بپردازیم و نقش موثری در رشد و توسعه کسب و کار شما داشته باشیم.