بازار ماست در ایران یکی از بازارهای پررونق لبنیات محسوب می‌شود. مصرف روزانه ماست به دلیل خواص پروبیوتیک، طعم دلپذیر و کاربردهای خانگی و رستورانی باعث شده تا تقاضا برای ماست‌های بسته‌بندی‌شده و سنتی افزایش یابد.
این بازار شامل انواع ماست پرچرب، کم‌چرب، طعم‌دار و سنتی است و مصرف‌کنندگان خانگی، فروشگاه‌ها و رستوران‌ها را در بر می‌گیرد. تحلیل سایز بازار و سهم برندها به تولیدکنندگان و فروشندگان کمک می‌کند تا استراتژی‌های بازاریابی و توسعه محصول را بهینه کنند و فرصت‌های رشد بازار را شناسایی نمایند.
سیاسی: قوانین واردات شیر و مواد افزودنی، استانداردهای وزارت جهاد کشاورزی و نظارت سازمان غذا و دارو بر کیفیت و قیمت محصولات اثرگذار هستند.
اقتصادی: نوسانات نرخ ارز، تورم و هزینه‌های انرژی تأثیر مستقیم بر قیمت تمام‌شده ماست دارد.
اجتماعی: افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان نسبت به سلامت و تغذیه موجب رشد تقاضا برای ماست‌های با کیفیت شده است.
فناوری: پیشرفت در فرآوری شیر و بسته‌بندی به افزایش ماندگاری و کیفیت ماست کمک کرده است.
محیط زیست: توجه به بسته‌بندی‌های قابل بازیافت و مواد دوستدار محیط زیست افزایش یافته است.
قانونی: رعایت استانداردهای بهداشتی و کیفیت اعتماد مصرف‌کنندگان و رستوران‌ها را افزایش داده است.
رشد فروشگاه‌های زنجیره‌ای و فروش آنلاین
افزایش تقاضا برای ماست‌های سالم، کم‌چرب و طعم‌دار
رقابت میان برندهای داخلی و وارداتی
رشد مصرف در رستوران‌ها و صنایع غذایی
بر اساس داده‌های IMARC Group، اندازه بازار ماست در ایران در سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۵ میلیارد دلار برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۳ به ۲.۳ میلیارد دلار برسد (CAGR ~۴.۸٪) (imarcgroup.com
سهم مصرف‌کنندگان خانگی حدود ۶۵٪ و سهم بخش B2B شامل رستوران‌ها و فروشگاه‌های تخصصی حدود ۳۵٪ است.
ماست پرچرب و کم‌چرب: مناسب مصرف روزانه و پخت‌وپز
ماست طعم‌دار: محبوب در بازار خانگی و رستوران‌ها
ماست سنتی: مورد علاقه مصرف‌کنندگان که به دنبال طعم اصیل ایرانی هستند
ماست ارگانیک و پروبیوتیک: با کیفیت بالا و بسته‌بندی مدرن
خانگی: خانواده‌ها و مصرف‌کنندگان فردی
B2B: رستوران‌ها، هتل‌ها و فروشگاه‌های تخصصی
مصرف‌کنندگان خانگی به کیفیت، طعم، بسته‌بندی و قیمت مناسب توجه دارند، در حالی که بخش B2B روی حجم سفارش، استاندارد صنعتی و طول عمر محصول تمرکز دارد. محصولات مکمل مانند ماست پروبیوتیک و ارگانیک ارزش سبد خرید و تجربه مصرف را افزایش می‌دهند.
دامداران: سهم بازار ۲۵٪، کیفیت بالا و بسته‌بندی مقاوم
کاله: سهم ۲۰٪، محبوب در بخش خانگی و صنعتی
میهن: سهم ۱۵٪، تمرکز بر ماست طعم‌دار و پرچرب
پگاه: سهم ۱۰٪، بسته‌بندی مدرن و جذاب
سایر برندها: سهم مجموع ۳۰٪، هرکدام سهم <۵٪
سهم بازار حدود ۵٪، شامل محصولات وارداتی با کیفیت بالا
رقابت داخلی: بالا
ورود تازه‌واردان: متوسط
قدرت تامین‌کننده: متوسط
قدرت خریدار: بالا
تهدید جایگزین‌ها: متوسط
قیمت‌گذاری در بازار ماست تابع چند عامل است:
هزینه تولید: شامل قیمت شیر، مواد افزودنی، انرژی و بسته‌بندی
رقابت بازار: برندهای داخلی و وارداتی با قیمت‌های متنوع
تقاضا و عرضه: تغییرات فصل و میزان تولید شیر
سیاست‌های دولتی: تعرفه‌ها و یارانه‌ها
به طور مثال، در سال ۲۰۲۴ قیمت ماست پرچرب بسته‌بندی ۱۰۰۰ گرمی برند کاله حدود ۴۵۰۰۰ تومان بوده است (kalleh.com
مصرف‌کنندگان به کیفیت، طعم، بسته‌بندی جذاب و قیمت مناسب توجه ویژه دارند. خرید آنلاین سهم قابل توجهی از بازار را تشکیل می‌دهد و بخش B2B روی حجم سفارش و ثبات کیفیت تمرکز دارد.
مواد اولیه: شیر تازه و مواد افزودنی استاندارد
تولید و بسته‌بندی: کارخانه‌های داخلی با رعایت استانداردهای بهداشتی
کانال‌های فروش: فروشگاه‌های زنجیره‌ای، فروشگاه آنلاین و رستوران‌ها
واسطه‌ها: عمده‌فروش‌ها و توزیع‌کنندگان محلی
فرصت‌ها و تهدیدها
فرصت‌ها:
رشد علاقه مصرف‌کنندگان به محصولات سالم و پروبیوتیک
توسعه فروش آنلاین و بازاریابی دیجیتال
امکان صادرات ماست‌های بسته‌بندی‌شده و طعم‌دار
تهدیدها:
رقابت شدید برندهای داخلی و وارداتی
نوسانات قیمت شیر و مواد اولیه
تغییر ترجیحات مصرف‌کنندگان
خوش‌بینانه: رشد سالانه ۶٪ و افزایش سهم برندهای داخلی و وارداتی
محتمل: رشد ۴.۸٪ و تثبیت سهم برندهای اصلی
بدبینانه: رشد ۳٪ و کاهش توان خرید
تولیدکنندگان و فروشندگان باید تمرکز خود را بر کیفیت، طعم، بسته‌بندی و قیمت‌گذاری هوشمند محصولات ماست قرار دهند، کانال‌های فروش آنلاین و B2B را توسعه دهند و از بازاریابی دیجیتال برای افزایش سهم بازار استفاده کنند. همچنین محصولات مکمل مانند ماست پروبیوتیک و ارگانیک ارزش سبد خرید و تجربه مصرف‌کننده را افزایش می‌دهند.