نرخ بیکاری جوانان تحصیل کرده یکی از
معضلات مهم در هر کشور به حساب می‌آید. به صورت کلی بازار کار در کشور با مشکلات متعددی مواجه است که این مشکلات دلایل خاص خود را دارد. در سال‌های گذشته افزایش جمعیت سیر صعودی داشت و همین موضوع یکی از دلایل مهمی است که سبب شد در سال‌های بعد میزان تقاضا نسبت به عرضه بیشتر شود و جمعیت بیکاران در کشور افزایش یابد. امروزه نیز با توجه به این که جمعیت باسواد رو به افزایش است و کشور در دوران تحریم به سر می‌برد، باعث شده تا میزان تقاضا کار بیشتر گردد. در این مقاله از وب سایت اس دیتا قصد داریم تا به بررسی نرخ بیکاری جوانان تحصیل کرده بپردازیم و اطلاعات سودمندی را در اختیار شما قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با اس دیتا همراه باشید.
بیکاری:
در مقاله نرخ بیکاری، درباره موضوع آمار بیکاری در ایران، صحبت کرده‌ایم. باید اشاره کنیم که در اقتصاد فرد بیکار، به کسی گفته می‌شود که به دنبال کار باشد و نتواند کاری پیدا کند. معمولا سن کار در اقتصاد از 15 تا 65 سالگی در نظر گرفته می‌شود. بنابراین افراد مسن و کودکان به دلیل کم بودن توانایی جزء جمعیت بیکار به شمار نمی‌آیند. بعلاوه فردی که جویای کار نیست هم جزء جمعیت بیکار در یک کشور محسوب نخواهند شد.
به نقل از مرکز آمار ایران، جمعیت بیکار در یک جامعه به تعداد افرادی گفته می‌شود که سن آنها بالاتر از 16 سال است و در هفته قبل از آمارگیری فاقد شغل یا کار باشد. بعلاوه در هفته آمار گیری یا یک هفته بعد از آن آماده به کار بوده و از سه هفته قبل از آمارگیری به دنبال شغل باشد. همچنین لازم به ذکر است، افرادی که انتظار بازگشت به شغل قبلی خود را دارند جزء جمعیت بیکار در یک جامعه محسوب می‌شوند.
معضل بیکاری:
در همه جوامع بیکاری به عنوان یک معضل بسیار بزرگ شناخته می‌شود. افرادی که بیکار هستند یا شغل خود را از دست داده‌اند با مشکلات اقتصادی، روحی و ... مواجه می‌شوند که این موضوع برای جامعه یک زنگ خطر به شمار می‌آید؛ به دلیل آنکه با افزایش نرخ بیکاری در جامعه میزان جرم و جنایت و آمار فقر و ... نیز افزایش خواهد یافت.
انواع بیکاری:
قابل ذکر است که بیکاری انواع و اقسام مختلفی دارد که هر کدام از آنها تأثیر منفی بر روی جوامع و اقتصاد یک کشور دارد. از جمله انواع بیکاری می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
بیکاری اصطکاکی: بیکاری اصطکاکی به معنای فاصله بین یافتن دو شغل است. در واقع زمانی که فردی از شغل خود ترک کار می‌کند و به دنبال یافتن شغلی جدید می‌باشد، به این فاصله زمانی بیکاری اصطکاکی اطلاق می‌شود.
بیکاری فصلی: بیکاری فصلی به بیکاری اطلاق می‌شود که جمعیت کار در یک بازه زمانی یا در یک فصل خاص نمی‌توانند کار کنند. به عنوان مثال برخی از کشاورزان و کارگران ساختمانی ممکن است در فصلی خاص نتوانند کار خود را انجام دهند.
بیکاری پنهان: یکی از معضلات اقتصاد در تمام جوامع بیکاری پنهان است. بیکاری پنهان حالی است که فرد شغل و منبع درآمد دارد اما کاری که انجام می‌دهد بر روی اقتصاد کشور هیچ تأثیر مثبتی ندارد.
بیکاری ادواری: بیکاری ادواری یکی دیگر از انواع بیکاری‌های مضر برای یک جامعه می‌باشد. در واقع این نوع از بیکاری زمانی اتفاق می‌افتد که اقتصاد یک کشور درگیر رکود باشد.
بیکاری ساختاری: این نوع بیکاری می‌تواند بنا به دلایل مختلفی مانند ساختارهای اقتصادی اتفاق بیافتد. در واقع برخی مواقع بیکاری فصلی را در این دسته از انواع بیکاری جای می‌دهند (به عنوان مثال آموزگاران و معلمان در فصل تابستان نمی‌توانند به تدریس بپردازند و این موضوع به دلیل ساختار نظام آموزش و پرورش است)
تحریم‌ها تاثیر مستقیمی بر روی نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده دارند؟
تحریم‌ها می‌توانند تأثیر مستقیمی بر روی نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده در کشور داشته باشند. تحریم‌ها معمولاً باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی و کاهش رشد اقتصادی می‌شوند و در نتیجه باعث افزایش بیکاری می‌شوند. بیشترین تأثیر تحریم‌ها بر صادرات کشور و محصولات بخش صنعتی و کشاورزی دارند که به دنبال آن افزایش نرخ بیکاری در این بخش‌ها رخ می‌دهد.
در کشور ایران نیز، تحریم‌های اقتصادی متعددی توسط برخی از کشورها و سازمات بین‌المللی اعمال شده است که تأثیرات منفی زیادی بر اقتصاد ایران و در نتیجه بر نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده داشته‌اند. به عنوان مثال، تحریم‌هایی که در بخش نفتی و بانکی علیه ایران اعمال شده است، باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی و کاهش رشد اقتصادی شده‌اند که از طرفی باعث افزایش نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده در کشور شده‌اند. همچنین، تحریم‌ها ممکن است باعث کاهش سرمایه‌گذاری در کشور شوند و در نتیجه فرصت‌های شغلی کمتری برای جوانان تحصیل‌کرده ایجاد شود. در این شرایط، نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده در کشور افزایش می‌یابد.
عواملی باعث بالا رفتن نرخ بیکاری جوانان تحصیل کرده در ایران:
بالا رفتن نرخ بیکاری جوانان تحصیل کرده در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از عواملی که ممکن است در بالا رفتن این نرخ در ایران نقش داشته باشند عبارتند از:
1. وضعیت اقتصادی کشور: در سال‌های اخیر، اقتصاد ایران با مشکلاتی مانند تورم، فشار ارزی و کاهش رشد اقتصادی روبه‌رو شده است. این مشکلات باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی و به دنبال آن افزایش بیکاری شده‌اند.
2. نامناسب بودن برنامه‌های آموزشی: در برخی موارد، برنامه‌های آموزشی ارائه شده در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، با نیازهای بازار کار سازگار نیستند و فارغ‌التحصیلان نمی‌توانند مهارت‌های لازم برای شغل خود را کسب کنند. به علاوه، در برخی موارد، افراد با مدارک تحصیلی بالا زیاد هستند و باعث رقابت بیشتر در بازار کار شده و به همین دلیل برخی از فارغ‌التحصیلان نمی‌توانند شغل مناسب پیدا کنند.
3. نبود فرصت‌های شغلی: در برخی صنایع و شغل‌ها، فرصت‌های شغلی در کشور کم است و بسیاری از فارغ‌التحصیلان نمی‌توانند شغل مناسبی پیدا کننند. به علاوه، برخی از صنایع و شغل‌ها نیاز به تخصص و مهارت‌های خاصی دارند که فارغ‌التحصیلان ممکن است آن را نداشته باشند و به همین دلیل نتوانند به عنوان کارآموز یا کارمند در این شغل‌ها شروع به کار کنند.
4. تاثیر تحریم‌ها: تحریم‌ها به عنوان یک فاکتور اقتصادی، می‌تواند بر روی نرخ بیکاری در کشور تأثیر بگذارد. تحریم‌ها ممکن است باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی و رشد اقتصادی شود و در نتیجه نرخ بیکاری بالا برود.
5. نبود ایجاد کننده‌هایشغل: در برخی موارد، دولت و بخش خصوصی در کشور ایران نتوانسته‌اند برنامه‌های کافی برای ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای فارغ‌التحصیلان ارائه دهند. عدم ایجاد کننده‌های شغل و فرصت‌های شغلی، باعث افزایش نرخ بیکاری می‌شود.
6. تفکر سنتی و نامناسب در جامعه: در برخی موارد، تفکر سنتی و نامناسب در جامعه می‌تواند باعث شود که فرد نتواند شغل مناسب خود را پیدا کند. به طور مثال، در برخی جوامع، ممکن است فرد به دلیل جنسیت، قومیت یا سیاست‌های دولتی، از فرصت‌های شغلی مورد نظر خود محروم شود.
7. مشکلات ساختاری در بازار کار: در برخی موارد، بازار کار در کشور ایران با مشکلاتی مانند عدم پایبندی به قوانین کاری، عدم تعادل بین تقاضا و عرضه در بازار کار، عدم دسترسی به تسهیلات مالی و... مواجه است که می‌تواند باعث شود که نرخ بیکاری در کشور بالا رود.
نرخ بیکاری در جوانان تحصیل کرده:
به نقل از مرکز آمار ایران، درسال ۹۹ نرخ بیکاری جوانان ۹.۶ درصد و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان تقریبا 40 درصد بوده است که این عدد کمی نگران کننده می‌باشد. به صورت کلی جوانان به تحصیلات دانشگاهی علاقه بسیاری دارند و بیشتر افراد جوان در جامعه تحصیل کرده هستند. اما زمانی که تعداد تحصیل کرده‌ها رشد صعودی داشته باشد و تقاضا برای کار نیز افزایش یابد، آنگاه بیکاری در جوانان تحصیل کرده نیز افزایش خواهد یافت (در صورت فراهم نکردن بستر مناسب برای اشتغال). در واقع استفاده از نیروی متخصص و کاردان برای رشد اقتصادی در یک کشور بسیار مهم است اما متاسفانه بستر مناسب برای جوانان تحصیل کرده نسبت به رشته خود و همچنین نسبت به جمعیت آنها کم است!
آمارها نشان می‌دهد که:
در سال ۹۹سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیلان آموزش عالی از کل بیکاران ۳۸.۹ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است.
لازم به ذکر است که طبق آخرین وضعیت نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار در سال ۱۳۹۹حاکی از این است که بررسی نرخ بیکاری فارغ التحصیل آموزش عالی، نشان می دهد ۱۴.۲ درصد جمعیت فعال فارغ التحصیلان آموزش عالی بیکار بوده اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است.
آمارهای انجام شده نشان می‌دهد که در سال ۹۹ سهم جمعیت شاغل فارغ التصحیلان آموزش عالی از کل شاغلان، ۲۵.۰ درصد بوده است (که رقم کمی می‌باشد).
بر طبق آمارهایی که از مرکز آمار ایران ارائه شده است، نشان می‌دهد که در بهار سال 1400 تعداد ۹۲۴ هزار و ۳۹۴ نفر از جمعیت فارغ‌التحصیلان کشور بیکار هستند؛ یعنی در در بهار 1400 تعداد ۱۳.۴ درصد از کل جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی، بیکار بوده‌اند.
به نمودار زیر توجه کنید: