مقدمه
تخم‌مرغ یکی از محصولات اساسی و پرمصرف در بسیاری از جوامع است. این محصول طبیعی با داشتن پروتئین، ویتامین‌ها، و مواد معدنی، به‌عنوان یک منبع غذایی پایه در رژیم‌های غذایی روزانه شناخته می‌شود. تخم‌مرغ علاوه بر مصرف خانگی، در صنایع مختلف غذایی از جمله شیرینی‌پزی، پخت‌وپز صنعتی، و فرآوری محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بسیاری از کشورها، تخم‌مرغ به‌عنوان یک کالای مقرون‌به‌صرفه و در دسترس برای تمامی اقشار جامعه در نظر گرفته می‌شود.
اهمیت بازار و روند تقاضای عمومی
بازار تخم‌مرغ از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه این محصول در زمره مواد غذایی روزمره و مصرفی قرار دارد. از آنجا که تخم‌مرغ نقش حیاتی در سبد غذایی خانوارها ایفا می‌کند، تقاضا برای آن معمولاً پایدار است. علاوه بر این، تغییرات اجتماعی و اقتصادی، مانند گرایش به مصرف محصولات سالم‌تر و افزایش آگاهی در مورد تغذیه، بر روند تقاضا تاثیرگذار است. از سوی دیگر، بحران‌های اقتصادی و نوسانات قیمت‌ها می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی بر تقاضای این محصول بگذارد.
تعریف بازار هدف
بازار هدف تخم‌مرغ می‌تواند در سطوح مختلف شامل بازار محلی، ملی، و حتی جهانی باشد. در سطح محلی، تقاضای تخم‌مرغ بستگی به جمعیت و وضعیت اقتصادی آن منطقه دارد. در سطح ملی، بازار تخم‌مرغ به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه از رشد بالایی برخوردار است. همچنین، با توجه به ارتباط‌های تجاری، بخش صادرات تخم‌مرغ به کشورهای مختلف نیز روند رو به رشدی دارد.
تحلیل کلان (Macro Analysis)
بررسی PESTEL
-
سیاسی (Political): در برخی کشورها، سیاست‌های دولتی نظیر یارانه‌ها و قوانین مرتبط با تولید و توزیع تخم‌مرغ تاثیر مستقیم بر قیمت و دسترسی مصرف‌کنندگان به این محصول دارند. همچنین، سیاست‌های حمایتی در صنایع کشاورزی می‌تواند تولید تخم‌مرغ را بهبود بخشد.
-
اقتصادی (Economic): تغییرات در نرخ تورم، دستمزدها و هزینه‌های تولید مستقیماً بر قیمت تخم‌مرغ و تقاضای آن تاثیرگذار است. بحران‌های اقتصادی مانند رکود می‌تواند موجب کاهش قدرت خرید و در نتیجه کاهش تقاضا برای محصولات غذایی بشود.
-
اجتماعی (Social): تغییرات در سبک زندگی و ترجیحات مصرف‌کنندگان می‌تواند بر نوع مصرف تخم‌مرغ تاثیرگذار باشد. رشد تمایل به مصرف محصولات طبیعی و سالم‌تر، سبب افزایش تقاضا برای تخم‌مرغ‌های ارگانیک یا بدون هورمون می‌شود.
-
فناوری (Technological): پیشرفت در فناوری‌های تولید، مانند استفاده از سیستم‌های خودکار و بهینه‌سازی در فرآیند تولید تخم‌مرغ، می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت محصول کمک کند.
-
زیست‌محیطی (Environmental): تغییرات اقلیمی و مشکلات زیست‌محیطی مانند بحران‌های خشکسالی می‌تواند به کاهش تولید تخم‌مرغ و افزایش قیمت‌ها منجر شود. همچنین، مصرف منابع طبیعی مانند آب برای تولید تخم‌مرغ ممکن است تحت فشار قرار گیرد.
-
قانونی (Legal): قوانین مرتبط با سلامت و ایمنی مواد غذایی، قوانین مربوط به بسته‌بندی و استانداردهای کیفیت بر بازار تخم‌مرغ تاثیر می‌گذارند. همچنین، قوانین تجاری بین‌المللی می‌تواند بر صادرات و واردات تخم‌مرغ اثرگذار باشد.
روندهای کلان مؤثر بر بازار
-
تغییرات سبک زندگی و گرایش به تغذیه سالم، سبب شده که مصرف‌کنندگان به دنبال تخم‌مرغ‌هایی باشند که از نظر تغذیه‌ای ارزشمندتر باشند.
-
افزایش قیمت مواد اولیه به‌ویژه خوراک دام و نوسانات قیمت ارز بر قیمت نهایی تخم‌مرغ تاثیر می‌گذارد.
اندازه بازار و روند رشد
برآورد حجم و ارزش بازار
در سال‌های اخیر، بازار تخم‌مرغ به‌طور مستمر در حال رشد بوده است. طبق برآوردها، در سطح جهانی، بازار تخم‌مرغ در سال 2025 ارزش تقریبی 200 میلیارد دلار خواهد داشت. این بازار در کشورهای در حال توسعه رشد سریع‌تری نسبت به کشورهای توسعه‌یافته داشته است.
نرخ رشد تاریخی و پیش‌بینی 3 تا 5 سال آینده
بازار تخم‌مرغ در پنج سال گذشته با نرخ رشد متوسط سالانه 4% در حال افزایش بوده است. پیش‌بینی می‌شود که این نرخ رشد در سال‌های آتی به‌دلیل افزایش تقاضا در کشورهای آسیایی و آفریقایی ادامه یابد.
تحلیل فصلی یا دوره‌ای تقاضا
تقاضا برای تخم‌مرغ در برخی فصول خاص نظیر ماه رمضان و تعطیلات سال نو افزایش می‌یابد. همچنین، تغییرات فصل‌ها و تاثیر آن بر تولید و قیمت تخم‌مرغ از دیگر عوامل مهم در تحلیل تقاضا است.
بخش‌بندی بازار (Market Segmentation)
تقسیم‌بندی بازار بر اساس نوع محصول
تقسیم‌بندی بر اساس مشتریان
-
خانگی: مصرف‌کنندگان فردی که تخم‌مرغ را به‌طور منظم خریداری می‌کنند.
-
رستوران‌ها و هتل‌ها: مصرف‌کنندگان تجاری که تخم‌مرغ را در مقادیر عمده خریداری می‌کنند.
-
صنایع غذایی دیگر: کارخانه‌ها و تولیدکنندگانی که از تخم‌مرغ به‌عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات خود استفاده می‌کنند.
تحلیل ویژگی‌ها و نیازهای هر بخش
-
بخش خانگی به‌دنبال تخم‌مرغ‌هایی با قیمت مناسب و کیفیت استاندارد هستند.
-
رستوران‌ها و صنایع غذایی نیاز به تخم‌مرغ‌های با کیفیت بالا و قیمت رقابتی دارند.
-
مصرف‌کنندگان تجاری بیشتر به‌دنبال تأمین محصولات به‌صورت عمده با تخفیف‌های ویژه هستند.
معرفی مهم‌ترین برندها/شرکت‌ها در بازار
-
شرکت تخم‌مرغ مروارید: یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تخم‌مرغ در ایران با شبکه توزیع گسترده در سراسر کشور. این شرکت محصولات خود را به‌صورت بسته‌بندی‌های متنوع به بازار عرضه می‌کند و یکی از برندهای معتبر در صنعت تخم‌مرغ ایران است.
-
شرکت تخم‌مرغ مهرام: تولیدکننده و توزیع‌کننده تخم‌مرغ با کیفیت بالا و بسته‌بندی‌های مناسب برای مصرف خانگی و تجاری. مهرام در صنعت مواد غذایی ایران شناخته‌شده و محصولات خود را در بسیاری از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها عرضه می‌کند.
این دو شرکت، از شناخته‌شده‌ترین برندها در بازار تخم‌مرغ ایران هستند که به‌عنوان نماینده‌های برجسته در این صنعت شناخته می‌شوند و در زمینه تولید و بسته‌بندی تخم‌مرغ‌های سالم و باکیفیت شناخته شده‌اند.
-
سهم حضور تخمینی هر بازیگر در بازار
شرکت‌های بزرگ معمولاً سهم بیشتری از بازار را در دست دارند و محصولات خود را به‌صورت عمده به سوپرمارکت‌ها و رستوران‌ها عرضه می‌کنند.
-
مزیت رقابتی و نقاط ضعف هر کدام
شرکت‌های بزرگ مزیت رقابتی در تولید انبوه و توزیع سراسری دارند، اما ممکن است در انعطاف‌پذیری و تأمین نیازهای خاص مشتریان ضعیف باشند.
-
استراتژی‌های بازاریابی و توزیع آنها
شرکت‌های بزرگ بیشتر به تبلیغات تلویزیونی و تبلیغات آنلاین برای جذب مصرف‌کنندگان خانگی و رستوران‌ها تکیه می‌کنند.
تحلیل Porter’s Five Forces
-
رقابت (Rivalry): رقابت شدید بین تولیدکنندگان بزرگ و کوچک تخم‌مرغ.
-
ورود تازه‌واردان (Threat of New Entrants): ورود به بازار تخم‌مرغ به‌دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد و مقررات سخت، دشوار است.
-
قدرت تأمین‌کننده‌ها (Bargaining Power of Suppliers): تأمین‌کنندگان خوراک دام و داروهای مرغداران نقش مهمی در تعیین قیمت دارند.
-
قدرت خریداران (Bargaining Power of Buyers): مصرف‌کنندگان می‌توانند گزینه‌های مختلفی برای خرید تخم‌مرغ داشته باشند و از این رو قدرت خرید بالایی دارند.
-
تهدید جایگزین‌ها (Threat of Substitutes): تهدید از سوی محصولاتی مثل پودر پروتئین .
رفتار مصرف‌کننده (Consumer Insights)
مصرف‌کنندگان بیشتر تمایل دارند تخم‌مرغ را در بسته‌بندی‌های کوچک خریداری کنند. همچنین، تمایل به خرید محصولات ارگانیک در حال افزایش است.
-
عوامل تأثیرگذار بر تصمیم خرید
قیمت، کیفیت، بسته‌بندی و برند از مهم‌ترین عواملی هستند که بر تصمیم خرید مصرف‌کنندگان تاثیرگذارند.
-
تغییرات رفتاری اخیر مصرف‌کنندگان
مصرف‌کنندگان به‌طور فزاینده‌ای به دنبال محصولات سالم‌تر و طبیعی‌تر هستند و تمایل دارند اطلاعات دقیق‌تری درباره نحوه تولید و تغذیه مرغ‌ها داشته باشند.
زنجیره تأمین و کانال‌های توزیع
-
فرآیند تولید و تأمین مواد اولیه
تخم‌مرغ معمولاً از مرغداری‌ها تأمین می‌شود. خوراک مرغ‌ها و شرایط نگهداری آنها تأثیر مستقیمی بر کیفیت تخم‌مرغ دارد.
-
نقش واسطه‌ها و عمده‌فروش‌ها
واسطه‌ها و عمده‌فروش‌ها مسئولیت توزیع محصولات در بازارهای عمده مانند سوپرمارکت‌ها و رستوران‌ها را بر عهده دارند.
-
سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای
-
فروش آنلاین
-
بازارهای محلی
فرصت‌ها و تهدیدها
فرصت‌های رشد
ریسک‌ها و چالش‌ها
پیش‌بینی و سناریوسازی
سناریوی خوش‌بینانه
در سناریوی خوش‌بینانه، با توجه به رشد تقاضا در بازارهای جهانی، پیش‌بینی می‌شود که بازار تخم‌مرغ طی پنج سال آینده رشد قابل توجهی داشته باشد.
سناریوی بدبینانه
در سناریوی بدبینانه، بحران‌های اقتصادی و نوسانات قیمت مواد اولیه می‌تواند بازار تخم‌مرغ را تحت تاثیر قرار دهد.
سناریوی محتمل
با توجه به روندهای کلان و تحولات اقتصادی، بازار تخم‌مرغ در وضعیت معتدل باقی خواهد ماند.
جمع‌بندی و توصیه‌های استراتژیک
استراتژی‌های پیشنهادی برای ورود یا رشد در بازار
اقدامات بازاریابی و برندسازی
چشم‌انداز آینده
بازار تخم‌مرغ با توجه به رشد تقاضا و تغییرات در ترجیحات مصرف‌کنندگان، همچنان بازاری با پتانسیل رشد بالا است.
